Vanlı Van’da nasıl dursun?

RAPORA GÖRE:

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), İstihdam İzleme Raporu’nu açıkladı. Rapora göre Van istihdamda yine sınıfta kaldı. Rapora göre Van’da ücretli çalışan sayısı geçtiğimiz yılın Ocak ayına büyük düşüş gösterdi. Ocak 2023’te 110 bin 32 olan ücretli çalışan sayısı bu yılın Ocak ayında 102 bin 366’ya düştü. Bu rakamlara göre Van’ın istihdamdaki payı da yüzde 0,6 oldu. İstatistikler genç bir nüfusa ve büyük bir iş gücüne sahip olan Van’ı bir kez daha üzdü.

Bu düşüş araştırmalara ve raporlara da yansırken son olarak hazırlanan Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın açıkladığı (TEPAV) İstihdam İzleme Raporu’nda da durum bir kez daha gözler önüne serildi. Rapora göre, Van’da ücretli çalışan sayısı geçtiğimiz yıla kıyasla büyük düşüş yaşarken bu düşüş işsizliğe de yansıdı. Van’ın bu durumunu Şehrivan’a değerlendiren mali müşavir İbrahim Şahin, Van’da yatırım eksikliğine işaret ederken aynı zamanda kentte yaşayanların da Van’da yatırım oranının düşük olduğuna vurgu yaptı.

“ŞAHİN TEPAV’IN İŞ GÜCÜ İSTATİSTİKLERİ YORUMLADI”

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), İstihdam İzleme Raporu’na dair değerlendirmelerini Şehrivan aracılığı ile paylaşan Şahin, bu verilerden hareketle şu ifadelere yer verdi; “Van, Türkiye’nin en yoksul ili. İstihdam ve üretimin sınırlı olduğu bir il. Cari harcamalarla yaşamını sürdürmeye çalışan bir kent. Bununla birlikte asgari ücretin artması, işverenlerin sigorta ve vergi borçlarından kaynaklandığını düşünüyorum. İnsanlar zaten bu bölgede para kazanamıyor. İnsanların kar oranı çok düşük. Bununla birlikte orta boy işletme dediğimiz KOBİ’ler de tedbir almak zorunda kaldı. İnsanlar vergilerini, sigortalarını ödeyemiyor. Asgari ücretin artmasına karşı değiliz. Ki artması lazım. Zaten asgari ücret de vatandaşa yetmiyor. Asgari ücretteki sigorta yükü çok fazla. İşveren bunun altından kalkamıyor, ödeyemiyor. Dolayısıyla işçi çıkışı ve azalan çalışan sayısının sebebinin bu olduğunu düşünüyorum.” dedi.

ŞAHİN: VAN’IN YOKSULLUĞU BİTMİYOR!

Saydığı büyük potansiyellere rağmen Van’ın sürekli işsizlikle gündemde olmasını değerlendiren Şahin, “Van yıllardır istihdamın olmamasıyla gündemde. Bu problemin çözüme kavuşması için herkes bas bas bağırıyor ama sesimiz maalesef duyulmuyor. Dilimizde tüy bitti ‘Van’ın yoksulluğuna çare bulun’ diye diye. İnsanlarımız yoksul. İşsizlik diz boyu. Neden? Çünkü Van’da kurumsal firmalar yok. Kurumsal firmalar olmadığı için küçük, orta boy firmalar var. Bunlar kendi imkânlarına göre istihdam yaratırlar. Ama kurumsal firmalar bu bölge uzak olduğundan, çok cazip bir bölge olmamasını neden göstererek buralarda yatırım yapmıyor. Kurumsal firmalar, iş yerleri, fabrikalar olmayınca istihdam da olmaz. Özel sektörde bu bölgede ciddi yatırımlar olsaydı istihdam sağlanırdı” ifadelerini kullandı.

“VANLILAR VAN’A YATIRIM YAPMIYOR, İŞSİZLİK ARTIYOR!”

Van’ın gelişememesinin nedenlerini aktaran Şahin, “Van’ın gelişmemesinin önemli sebeplerinden bir tanesi kentte durumu iyi olan kişilerin buraya yatırım yapmamasından kaynaklanıyor. Bitlisliler dönüp kendi memleketlerine yatırım yapıyor. Bizim kentimizde durumu iyi olan kişilerin dönüp yatırım yapmaması üzücü bir durumdur. Kentin gelişmemesinin ikinci nedeni ise yanı başımızda İran, Ermenistan, Azerbaycan gibi önemli ülkelerden faydalanamamamız. Bu ülkeler bize çok yakın ama yararlanamıyoruz. Kentte ticaret kafası yok. Van memur şehridir, bir şey üretemez, satamaz gibi bir anlayış var. Kurumsal firmalar kurulsaydı belki kent bugünlere gelmezdi. Gaziantep, Kayseri gibi kentler sonradan gelişen kentler. Bu kentler de 20-30 yıl önce bizim durumumuzda olan kentlerdi. Şimdi bu kentlere bakıyoruz, çoğu alanda, çoğu sektörde bizden çok iyiler. Hatta ülkenin en gelişmiş kentleri oldular. Van ise bunu izliyor” diye konuştu.

“HERKES VAN’A SAHİP ÇIKMALI”

Van’a çivi çakılması gerektiğinin altını çizen Şahin, “Hem lojistik anlamda, hem ülkelere olan ticaretin gelişememesi nedeniyle gelişemediğimiz bir ilde yaşıyoruz. Van’ın yatırımcıları da buraya gelmiyor. Diğer illerdeki zengin iş insanları kendi memleketlerine gelip yatırım yapıyorlar. Van’ın maalesef böyle bir talihsizliği var. İstanbul’da, İzmir’de, Ankara’da ve diğer illerde yaşayan Vanlı iş insanları var. Oradaki iş insanlarımız gelip burada yatırım yapmaktansa kaldıkları illerde veya başka illerde yatırım yapıyorlar. Oysaki herkesin Van’a sahip çıkması gerekiyor. Bu kente yatırım yapılması gerekiyor. Van’a bir çivi çakılması gerekiyor. Yoksa yatırımı herkes yapar. Üretim ve istihdam anlamında bu kente bir çivi çakmak gerekiyor. Bizim de her anlamda bu kente çivi çakanların yanında olmamız gerekiyor. Van’da genç nüfus yoğunlukta. Bu genç nüfusun kendini sektörel açıdan geliştirmesi için kurslar düzenlenmeli. İstihdam ve işsizlik konusunda iyi konumda değiliz” diye belirtti.

“ASLINDA VAN’IN GÜÇLÜ YÖNLERİ FAZLA AMA…”

Son olarak bu olumsuzluklara rağmen kentin güçlü yanlarına ve öne çıkan zenginlikleri olduğuna değinen Şahin: “Van Doğu Anadolu Bölgesi’nin ve ülkenin en önemli kentlerinden bir tanesi. Türkiye’nin en büyük gölü bizde. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir göl yok. Türkiye’nin en geniş ovaları bizde. Türkiye’nin en genç nüfusu bizde. Çok değerli tarihi ve coğrafik yapılarımız var. İnci Kefalimiz var. Ters lalemiz var. Otlu peynirimiz var. Van Müzemiz var. Türkiye’nin küçükbaş hayvan varlığında 1’inci sıradayız. Şu an eskisi gibi olmasa da bir zamanlar ülkede tarım ve hayvancılıkta çok iyi noktadaydık. Ülkede turizminde çok önemli bir yerimiz var. İran’a yakın bir kentiz. Her ay on binlerce İranlı Van’ı geziyor.” dedi.

ŞEHRİVAN