Uyuz, insan gözü ile fark edilmeyen hominis adı verilen bir parazitin neden olduğu çok kaşıntılı ve bulaşıcı bir deri hastalığıdır.
Uyuz, insan gözü ile fark edilmeyen hominis adı verilen bir parazitin neden olduğu çok kaşıntılı ve bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Kadın erkek ayrımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş gruplarında, tüm etnik gruplarda, tüm sosyoekonomik düzeyde görülebilir. Salgınlar yapabilmesi nedeniyle özellikle bakım evleri, yurtlar, yatılı okullar ve toplu yaşanan yerlerde daha sık görünür.
Hastalık, kişiden kişiye yakın temasla ve genellikle 15-20 dakikalık bir temas sürecinde bulaşır. Sadece tokalaşma ile bulaşması kolay değildir. Okul, kışla, huzurevi gibi toplu olan alanlarda, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, çocuk ve yaşlılarda bulaş daha kolay olmaktadır.
Parazit kişiye geçtikten 4-6 hafta sonra ortaya çıkan ve özellikle geceleri ve sıcakta artan kaşıntı hastalığın en önemli belirtisidir. Kaşıntı en çok el parmak araları, el bileğinin iç yüzü, koltuk altları, kulak arkaları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayak ve kalçalarda şiddetlidir. Kadınlarda meme uçları ve çevresi , erkeklerde genital bölge kaşıntıları çok tipiktir. Erişkinlerde avuç iç ve ayak tabanlarında, yüz ve boyun bölgesinde genellikle kaşıntı olmazken çocuklarda bu alanlarda da kaşıntı ve hastalığa ait deri bulguları görülmektedir.
Tedavi kişinin yaşına, bağışıklık sisteminin durumuna göre değişkenlik gösterir. Aynı yaşam ortamını paylaşan tüm aile bireylerinin, o anda aktif şikayetleri olmasa bile aynı anda tedavi edilmesi tedavinin başarısını etkileyen en önemli noktalardan birisidir. Tedavide değişik ilaçlar kullanılabilmekle birlikte, hangi ilaç kullanılırsa kullanılsın uyulması gereken kurallar vardır:
-Aynı yaşam ortamını paylaşan kişilerin eş zamanlı tedavi edilmeli
-Topikal (vücuda sürülerek uygulanan) tedavi ajanları kullanıldığında ilacın tüm vücut yüzeyine uygulanmalı
-Son 1 hafta içinde kullanılmış tüm kıyafet, çamaşır ve yatak takımlarının en az 60 derecede yıkanmalı ve ütülenmeli
-Yıkanmayacak eşyaların ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama 7 gün saklanması yeterli olacaktır
-Başarılı bir tedavi sonrasında dahi kaşıntı ve hastalık bulgularının 2-6 hafta kadar devam edebileceği unutulmamalıdır.
Dr. Fatih EKİNCİ