Aşırı Sıcaklar Ve Sağlık

Aşırı sıcaklar, çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz.

Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalıkları olanlar terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir. Ayrıca şişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon),kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalığı ,alkol ve uyuşturucu  madde kullanımı ile tedavi amaçlı bazı ilaçların (tansiyon düşürücüler, idrar söktürücüler vb.) kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen diğer faktörlerdendir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir.

Aşırı sıcağa maruz kalma ve terleme mekanizmasının bozulması sonucu olarak vücut ısısının düşürülmemesi ile karakterize güneş çarpması tablosu ile karşılaşabiliriz. bu tabloda vücut ısısı kısa süre içerisinde 40-41  °C çıkabilir. Acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara ve ölüme neden olabilir. bilinç kaybından önce tedaviye başlanması durumunda iyileşme oranı yüksektir. ilk yardımda kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su ve soğutucularla soğutulmaya çalışılmalı, bilinç bulanıklığı ve bulantı varsa  kesinlikle içilmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.  bunun dışında aşırı sıcak ve güneşe bağlı güneş yanıkları, sıcak bitkinliği , sıcak krampları ve sıcak döküntüsü tabloları oluşabilmektedir.

.Aşırı sıcakların neden olduğu sağlık sorunlarından korunmak için Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.

Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler.

Dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.

Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10.00-16.00) denize girilmemeli ve güneşlenilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler güneşten koruyucu krem kullanmalı, şapka ve gözlük gibi gerekli koruyucu önlemleri almalı ve uzun süre kesintisiz güneşlenmemelidir.

Yoğun fiziksel aktivite ve spor yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalıdır. Ağır fizik aktivitelerden kaçınılmalıdır.

Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar, günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir. Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmelidir.

Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalı; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.

Dr. Fatih EKİNCİ